Je weet sinds kort dat je dyslexie hebt waardoor je vastloopt in je werk. Je start met een vervolgopleiding. Of je bent net klaar met je opleiding en start met een nieuwe baan. Er komt veel op je af. Je hebt gehoord dat er dyslexiehulpmiddelen zijn. Maar wat mag je er van verwachten? Wie is waarvoor verantwoordelijk? Welke stappen moeten er gezet worden? Op deze website vind je informatie over hoe je het hulpmiddel succesvol gebruikt.
In onderstaande video wordt het stappenplan om dyslexiehulpmiddelen in te zetten toegelicht.
Belangrijke uitgangspunten zijn:
- Dyslexiesoftware gebruiken, doe je niet alleen. Het is belangrijk dat je dat samendoet met alle betrokken partijen.
- Dyslexiesoftware gebruiken, doe je niet lukraak. Het is belangrijk dat je alle stappen doorloopt.
Het doel is om ervoor te zorgen dat het dyslexiehulpmiddel voor jou écht een middel is dat helpt!
De belangrijkste persoon in dit hele gebeuren ben jij! De dyslexiedeskundige is de centrale figuur die je daarbij helpt. Zij is ook je aanspreekpunt bij vragen en problemen.
Op deze website vind je informatie over:
- Bij wie je waarvoor terecht kan
- Wat jij zelf kunt doen
- Hoe jullie kunnen samenwerken
- Een overzicht van dyslexiehulpmiddelelen
Dyslexiesoftware zorgt ervoor dat personen met dyslexie in hun kracht gezet worden en dat functioneren thuis, op school en op het werk verbetert. Op die manier kunnen zij hun talenten laten zien.
Misschien vraag je je af of dyslexiesoftware voor jou of je kind een ondersteuning kan zijn. Of je staat te springen om dyslexiesoftware te gaan gebruiken. Je weet niet goed of het echt nodig is. Je weet niet goed wat je kan verwachten van dyslexiesoftware. Je ziet ook wel een beetje op tegen ‘al het gedoe’ en alles wat geregeld moet worden voordat het allemaal goed werkt.
Hieronder lees je per leeftijdsfase enkele situaties waarbij dyslexiesoftware kan ondersteunen. Of kijk in de Prezi!
Situaties voor elke leeftijdsfase:
- Zelfstandigheid vergroten.
- Zelfvertrouwen en/of leesplezier vergroten
- Faalangst die gelinkt aan lezen en spelling verminderen
- Moeite met technisch lezen en spelling door een onvoldoende beheersing van de Nederlandse taal (NT-2 problematiek).
Beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs
De samenleving en de arbeidsmarkt stellen steeds hogere eisen aan taalvaardigheid, in het bijzonder aan lezen en schrijven. Dit geldt ook in het beroeps-, hoger- en wetenschappelijk onderwijs, waarin studenten worden voorbereid op de samenleving en de arbeidsmarkt. . Het onderwijs en de toetsing bestaan grotendeels uit geschreven taal waardoor de noodzaak voor dyslexiehulpmiddelen duidelijk is. Naast de invloed die dyslexie heeft op het leestempo, kunnen zwakke technische leesvaardigheden ook van invloed zijn op het begrijpen van een tekst. De zwakke leestechniek kan worden gecompenseerd door het gebruik van dyslexiesoftware . Studenten met een functiebeperking hebben recht op begeleiding en aangepaste regelingen.
Op het werk
Soms lijkt het wel of dyslexie verdwenen is wanneer mensen gaan werken, maar dyslexie heeft ook gevolgen voor volwassenen op hun werk. Door onze digitale kenniseconomie worden steeds hogere eisen gesteld aan werknemers wat betreft taalvaardigheid, waardoor het steeds belangrijker wordt om voldoende lees- en schrijfvaardig te zijn in onze maatschappij. Dyslexie komt dan ook steeds vaker naar voren als oorzaak van problemen in het functioneren van medewerkers. Het gaat niet alleen over moeite hebben met lezen en schrijven, maar dyslexie heeft ook gevolgen voor communicatie, jezelf presenteren en het organiseren van je eigen werk. Ongeveer 5% van de volwassenen heeft een ernstige vorm van dyslexie. Dat levert heel veel stress op in werksituaties. Onzekerheid, vermijdingsgedrag, stress en burn-out kunnen het gevolg zijn. Het blijkt dat werknemers met ernstige dyslexie moeite hebben om op niveau te presteren en zelfs moeite hebben een baan te vinden of te houden. Dat brengt heel veel leed met zich mee. Dyslexie hoeft geen beperking te zijn wanneer de sociale structuur zo is ingericht dat de werknemer de problemen kan compenseren. Dyslexiesoftware kan daarom goed worden ingezet bij één of meerdere taken.
In het dagelijks leven
Ook in de privésituatie ondervinden personen met dyslexie problemen, bijvoorbeeld met het bijhouden van de administratie, tijdens hobby’s of het onderhouden van sociale relaties. Afspraken worden steeds vaker via een medium als WhatsApp gemaakt en dat kan leiden tot misverstanden wanneer iemand met dyslexie niet goed heeft meegekregen wat de bedoeling is of waar mensen elkaar zullen treffen.
Ook komt het bijvoorbeeld regelmatig voor dat mensen met dyslexie zich niet beschikbaar stellen voor het besturen van een vereniging omdat ze er tegenop zien om tijdens vergaderingen notulen te moeten maken.
Situaties waarin dyslexiesoftware ondersteunend kan zijn
Situatie |
Beroepsonderwijs |
Werk |
Thuis |
||
MBO |
HBO |
WO |
|||
Je wilt verdere leerachterstand voorkomen of verminderen. |
|
|
|
|
|
Je taken op school worden complexer. |
|
|
|
|
|
Je wilt problemen met technisch lezen en spelling compenseren. |
|
|
|
|
|
Je wilt de tijd die nodig is voor huiswerk verminderen. |
|
|
|
|
|
Je wilt toetsen binnen de geboden tijd afkrijgen. |
|
|
|
|
|
Je wilt de belasting door de lees- en spellingproblemen verlagen. |
|
|
|
|
|
Je hebt moeite met het zoeken naar informatie. |
|
|
|
|
|
Je hebt moeite met het lezen van (vak-)literatuur |
|
|
|
|
|
Je hebt moeite met het lezen en opstellen van e-mails |
|
|
|
|
|
Je hebt moeite met het verwerken van grote hoeveelheden leerstof. |
|
|
|
|
|
Je hebt moeite met het werken met meerdere bronnen tegelijk (vb tekstboek en notities). |
|
|
|
|
|
Je hebt moeite met plannen. |
|
|
|
|
|
Je hebt moeite met structureren. |
|
|
|
|
|
Je hebt moeite met het maken van notities. |
|
|
|
|
|
Je hebt moeite met het volgen van hoorcolleges. |
|
|
|
|
|
Je hebt moeite met het maken van samenvattingen. |
|
|
|
|
|
Je hebt moeite met het maken van werkstukken en producten. |
|
|
|
|
|
Je hebt moeite met het aangaan van nieuwe taken. |
|
|
|
|
|
Je wilt een eerlijke kans om op je eigen intellectueel niveau te presteren |
|
|
|
|
|
Je hebt moeite met het schrijven van verslagen, rapporten en zakelijke teksten. |
|
|
|
|
|
Je wilt de benodigde tijd voor studeren en taken tot redelijke proporties terug te brengen. |
|
|
|
|
|
Bij het volgen van stage ervaar je problemen door dyslexie (vb. dubbeltaken en tijdsdruk). |
|
|
|
|
|
Je hebt problemen bij het schrijven van je thesis (vb. Engels lezen en schrijven in vaktaal). |
|
|
|
|
|
Je hebt moeite met het lezen van notulen, literatuur, instructies. |
|
|
|
|
|
Je wilt je schaamtegevoel rondom lezen en spelling verminderen. |
|
|
|
|
|
Je wilt minder gefrustreerd geraken bij het lezen. |
|
|
|
|
|
Je ervaart problemen bij het volgen van nascholing en het bijblijven in je vakgebied. |
|
|
|
|
|
Je hebt moeite met het lezen van ondertiteling bij een film thuis of in een bioscoop. |
|
|
|
|
|
Het lezen van een boek/krant/artikel/website is moeilijk. |
|
|
|
|
|
Het lezen van belangrijke documenten (contracten, brieven, bijsluiters, enz) is moeilijk. |
|
|
|
|
|
Het deelnemen aan social media is moeilijk. |
|
|
|
|
|
Je wilt je eigen kennis en mogelijkheden ontwikkelen. |
|
|
|
|
|
Bronvermelding
Dit document is gebaseerd op Dalemans, R., Roentgen, U., Hagedoren, E., Horions, K. (2017). Mijlpalen en transitiemomenten dyslexiehulpmiddelen. Heerlen: Zuyd Hogeschool, COM-project
Voorbereiding
Bewustwording
- De dyslexiedeskundige informeert je over dyslexiehulpmiddelen.
- Samen met de dyslexiedeskundige ga je of er bij jou behoefte is aan ondersteuning door een hulpmiddel.
- Je zoekt samen met de dyslexiedeskundige en eventueel je werkgever voor welke taken en contexten ondersteuning door een hulpmiddel zinvol is.
Randvoorwaarden
- Je checkt of thuis en op je werk aan de randvoorwaarden voldaan is.
Selectie
- Samen met de dyslexiedeskundige krijg je inzicht in je ondersteuningsbehoeften.
- Je verdiept je in de functie en het effect van dyslexiehulpmiddelen.
- Op basis van die informatie kies je samen een passend dyslexiehulpmiddel.
Instructie
De ondersteuningsbehoeften in kaart brengen
- Je neemt, voordat je start met het hulpmiddel, deel aan het IPPA-basisinterview dat je dyslexiedeskundige afneemt. Zo brengen jullie de activiteiten waarbij je het meeste problemen ervaart en de ondersteuningsbehoefte in kaart.
Technische training van het hulpmiddel
- Je volgt een technische training over de functies van de dyslexiesoftware bij de leverancier of je dyslexiedeskundige . Zo leer je omgaan met de software.
- Je leert hoe je de passende content (werkdocumenten, systemen) kan verkrijgen.
- Je kent de contactgegevens van de dyslexiedeskundige en die van de klantenservice van de leveranciers van het hulpmiddel en van de ICT-ondersteuning op je werk
Begeleiding gericht op ondersteuningsbehoeften
- Je volgt begeleiding bij dedyslexiedeskundige . Deze begeleiding richt zich op de activiteiten die zijn aangegeven in het IPPA-basisinterview.
- Geef jezelf tijd om te wennen, want misschien verloopt niet alles direct goed.
Gebruik
Overstap van begeleiding naar werk en thuis
- De dyslexiedeskundige maakt met concrete afspraken over het gebruik in de thuis- en werkcontext.
Begeleiding gericht op ondersteuningsbehoefte
- Je volgt nog steeds de begeleiding. Belangrijk is dat het hulpmiddel voor deze activiteit nu echt gebruikt wordt in het dagelijks leven (vb. bij studeren thuis, op het werk, …). Op die manier kan het geleerde echt toegepast worden en wordt het hulpmiddel steeds meer écht gebruikt.
Het hulpmiddel thuis en op het werk gebruiken
- Je gebruikt het hulpmiddel nu thuis en op het werk.
- Bij problemen of vragen neem je contact op met dedyslexiedeskundige .
Evaluatie en nazorg
Evaluatie van het dyslexiehulpmiddel
- Je neemt deel aan de afname van het evaluatie-instrument dyslexiehulpmiddel.
Het gezamenlijk evaluatie-overleg
- Je neemt deel aan het evaluatie-overleg. Je bespreekt je eigen ervaringen: de successen maar ook de problemen en veranderingen in het gebruik.
Voorbereiding
Bewustwording
- Je zorgt dat het hele team zich bewust is van wat dyslexie betekent en van de noodzaak van hulpmiddelen.
Randvoorwaarden
- Je zorgt dat in jouw werkomgeving aan de randvoorwaarden voldaan is.
Selectie
- Je toont interesse en begrip in de stappen die je werknemer/collega neemt om een hulpmiddel te selecteren.
Instructie
De ondersteuningsbehoeften in kaart brengen
- Je toont interesse en begrip in de stappen die je werknemer/collega neem om de ondersteuningsbehoefte in kaart te brengen.
- Je geeft input vanuit jouw visie als werkgever om de ondersteuningsbehoefte in kaart te brengen.
Technische training van het hulpmiddel
Je toont interesse en begrip in de stappen die je werknemer/collega neemt om te leren werken met het hulpmiddel.
Begeleiding gericht op ondersteuningsbehoeften
- Je toont interesse en begrip in de stappen die je werknemer/collega neemt om het hulpmiddel toe te passen tijdens werktaken.
Gebruik
Overstap van begeleiding naar werk
- Je faciliteert je werknemer/ collega om het hulpmiddel op het werk te gebruiken en moedigt aan.
Begeleiding gericht op ondersteuningsbehoefte
- Je toont interesse en begrip in de stappen van de methodiek COM die je werknemer/collega neemt.
Het hulpmiddel thuis en op het werk gebruiken
- Je faciliteert je werknemer/ collega om het hulpmiddel op het werk te gebruiken en moedigt aan.
Evaluatie en nazorg
Evaluatie van het dyslexiehulpmiddel
- Je geeft input voor de evaluatie.
Het gezamenlijk evaluatie-overleg
- Je neemt deel aan het evaluatie-overleg.
ZUYD
Expertise centrum Innovatieve Zorg en Technologie
Lectoraat Ondersteunende Technologie in de Zorg | Lectoraat Autonomie en Participatie
POSTBUS 550, 6400 AN Heerlen
Nieuw Eyckholt 300, 6419 DJ Heerlen
info@dyslexiecentraal.nl
www.zuyd.nl - https://zorginnovatie.nl/partners/eizt - www.dyslexiecentraal.nl